VRAAG

Een lezeres, die begrijpelijkerwijs liever anoniem blijft, schrijft: “Een man heeft mij met valse voorwendselen in bed gekregen na maandenlange manipulatie. Hij zei dat hij single was, deed zich voor alsof hij een relatie met mij wou, maar achteraf bleek dat hij getrouwd was. Er was toestemming van mijn kant, maar deze toestemming was gebaseerd op leugens van zijn kant, want ik zou nooit naar bed gaan met iemand die getrouwd is en geen relatie wou. Is hier sprake van verkrachting?”

ANTWOORD

“In het nieuwe seksueel strafrecht staan het seksueel zelfbeschikkingsrecht en de toestemming centraal”, zegt Laurens Claes, doctorandus Strafrecht aan de Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen. “Seksuele handelingen die dus niet met vrije wil zijn gesteld door alle betrokkenen, zijn bijgevolg strafbaar. Of er sprake is van toestemming, moet volgens de wet steeds worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van elke concrete zaak. Het feit dat het slachtoffer zich niet verweerde tijdens de seks, betekent niet dat er toestemming was. De wet voorziet ook expliciet dat er nooit sprake kan zijn van toestemming wanneer de seksuele handeling het gevolg is van een bedreiging, fysiek geweld, dwang, verrassing of een list. Is er daarbij sprake van een seksuele penetratie (met welk middel dan ook), dan spreken we over verkrachting.”

• LEES OOK. Vrouw klaagt Tinderdate aan voor verkrachting nadat hij geen afgetraind lichaam blijkt te hebben zoals beloofd

In het geval van deze lezeres kan er wel eens sprake zijn van een verkrachting door een list. “Dit betekent dat de dader vooraf of op het moment van de seksuele penetratie het slachtoffer wetens en willens heeft misleid om een geldige toestemming te bekomen. Strafrechters hebben eerder al geoordeeld dat ook een leugen zo’n list kan uitmaken. Dat was wel in een ernstigere zaak, waarin een man door het niet-vermelden van zijn Hiv-besmetting zijn partner heeft doen instemmen met de seks. In een concreet geval zal het Openbaar Ministerie moeten kunnen aantonen dat wat werd verzwegen ook beslissend was voor het geven van de toestemming tot de seks. In praktijk zal het niet altijd eenvoudig zijn om te bewijzen dat de huwelijkse staat van de dader een breekpunt was voor het slachtoffer. Er is dus niet zomaar sprake van verkrachting als de dame nooit heeft gevraagd naar zijn relatiestatus, maar hij dit wel heeft verzwegen.”

Verandert het feit dat de lezers spreekt van “maandenlange manipulatie” iets aan de zaak? “In dat geval moet het gerecht onderzoeken of de vermeende dader geen omstandigheden van dwang heeft gecreëerd, alsook of hij heeft geprofiteerd van die omstandigheden, waardoor er uiteindelijk geen sprake meer kon zijn van een werkelijk vrije toestemming tot seks”, zegt Laurens Claes, die erop wijst dat “het bewijs van de niet-toestemming hoe dan ook moet vaststaan. De rechter zal daar uiteindelijk over oordelen, rekening houdend met alle feitelijke omstandigheden van de zaak.”

En wat bij twijfel? “Twijfel over de aanwezigheid van toestemming zal altijd spelen in het voordeel van de beklaagde, die dan ook moet worden vrijgesproken.”

BRON: Het Nieuwsblad (Kristof Simoens)