ADVIES GEVRAAGD: “Mijn inwonende zoon kweekt enkele cannabisplantjes. Welk risico loopt hij. En ikzelf?”

Door: Kristof Simoens

VRAAG:

Martine maakt zich zorgen over haar meerderjarige zoon Geert, die nog bij haar inwoont. “Hij houdt op zijn kamer twee cannabisplanten voor eigen gebruik. Wat riskeert hij? En wat riskeer ik? Ben ik mee verantwoordelijk als dit onder mijn dak gebeurd?”

ANTWOORD:



“Eerst en vooral is cannabis telen of het bezit ervan een misdrijf en dus altijd strafbaar”, zegt Laurens Claes, doctorandus Strafrecht aan de Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen. “Wie een eerste keer betrapt wordt op het bezit van cannabis voor persoonlijk gebruik, riskeert in theorie een geldboete van 120 tot 200 euro. Indien hij al één of meerdere keren is veroordeeld voor deze feiten, riskeert hij zelfs een gevangenisstraf van een maand en een geldboete tot 800 euro. De politie neemt de gevonden cannabis steeds in beslag en zal een vereenvoudigd proces-verbaal overmaken aan het parket.”

Sinds 2015 kan onder bepaalde voorwaarden aan het gebruik van cannabis een ‘lage vervolgingsprioriteit’ worden gegeven: de dader moet meerderjarig zijn, er mag geen sprake zijn van verzwarende omstandigheden (zoals lidmaatschap van een criminele vereniging) of een verstoring van de openbare orde én de hoeveelheid cannabis is dermate gering dat zij kan worden beschouwd als ‘bestemd voor persoonlijk gebruik’. “Het is bij deze laatste voorwaarde dat het schoentje knelt bij Geert”, zegt Laurens Claes. “De hoeveelheid cannabis mag immers maximaal drie gram bedragen, wat neerkomt op één geteelde plant. En Geert heeft er twee.”

Als de politie hierop uitkomt, zal ze de cannabisplanten in beslag nemen en als bewijsstuk neerleggen op de griffie. Het parket beschikt dan over verschillende opties: “Geert dagvaarden voor de correctionele rechtbank, die hem strafrechtelijk kan veroordelen veroordeling. Het parket kan ook beslissen om de zaak zonder gevolg te klasseren, op voorwaarde dat Geert een centrum voor hulpverlening voor drugsverslaafden opzoekt. Ten slotte kan het ook voorstellen om een geldsom – de minnelijke schikking – te betalen, waardoor Geert niet voor de rechtbank moet verschijnen en dus een blanco strafregister behoudt.” De parketmagistraat zal bij zijn beslissing rekening houden met de persoonlijkheid van de betrokkene.

En Martine? Loopt zij risico? “Als moeder riskeer je in bepaalde gevolgen ook strafrechtelijke vervolging wegens het ‘gemakkelijker maken’ van het druggebruik van je inwonende zoon”, vervolgt Laurens Claes. De wetgever wilde immers de situatie strafbaar stellen waarin een persoon het mogelijk maakt dat een andere persoon, die een intentie tot druggebruik heeft, ook effectief de drugs kan consumeren. “Dat is ook het geval wanneer je bij jou thuis een privé kamer ter beschikking stelt en je weet dat daar cannabis wordt gebruikt. Het louter gedogen van het cannabisgebruik in jouw huis is dus ook strafbaar. Het is wel aan het parket om te bewijzen dat je op de hoogte was van het cannabisgebruik van je zoon.“

Indien Martine voor de strafrechter zou moeten verschijnen, riskeert ze een gevangenisstraf van 3 maanden tot 5 jaar en een geldboete van 8.000 tot 800.000 euro. “Dat is dezelfde zware straf die haar zoon riskeert wanneer de hoeveelheid aangetroffen cannabis niet voor persoonlijk gebruik wordt aanzien. De strafrechter kan ingeval van verzachtende omstandigheden wel beslissen om enkel een gevangenisstraf of enkel een geldboete op te leggen. Ook een opschorting van veroordeling of een straf met uitstel behoort tot de mogelijkheden, zelfs indien men eerder al eens werd veroordeeld. De rechter koppelt daar in drugszaken vaak een probatievoorwaarde aan, zoals het inschakelen van hulpverlening of het volgen van een vormingscursus.” De inbeslaggenomen cannabis wordt ten slotte verbeurdverklaard, wat in de praktijk neerkomt op een vernietiging.

Tot slot: indien Martines meerderjarige zoon de opgelegde geldboetes niet betaalt, kan de gerechtsdeurwaarder in principe ook beslag leggen op haar inboedel indien Geert nog thuis gedomicilieerd is en zij niet kan aantonen dat de goederen haar persoonlijke eigendom zijn.